Opowieści znad talerza  Okolica na talerzu  Księga gości  Napisz do mnie Adresy kuchenne

SOSY ZIMNE

Chrzan ze śmietaną
Ćwikła
Majonez z gotowanych żółtek
Sos chrzanowy
Sos Cumberland
Sos do łososia
Sos koperkowo-majonezowy
Sos majonezowy
Sos Ravigotte
Sos tatarski
Sos Vinaigrette-Ireny

SOSY CIEPŁE
-
gorgonzola
-pomidorowy
-pieczarkowy
-do "wstążek"
O sosach

SOS MAJONEZOWY
Surowe żółtko, 1 łyżeczka musztardy, 1 szklanka dobrego oleju, sól, szczypta cukru i pieprzu, 1łyżka soku z cytryny
W szklanej lub kamiennej misce dokładnie rozetrzeć drewnianym wałkiem żółtko z musztardą, cukrem i sokiem cytrynowym. Stale rozcierając wlewać niewielkimi porcjami olej. Po uzyskaniu odpowiedniej konsystencji doprawić solą i pieprzem. Można ewentualnie rozrzedzić śmietaną.

Przepis własny


MAJONEZ Z GOTOWANYCH ŻÓŁTEK
6 jajek, 6 łyżek oliwy, 2 łyżeczki musztardy, sok z cytryny lub 2 łyżki octu winnego, sól, pieprz, szczypta cukru
Z ugotowanych na twardo jajek wyjąć żółtka i przetrzeć przez sito. Utrzeć w porcelanowym moździerzu z oliwą, a gdy masa będzie gładka, stale ucierając, dodać musztardę, sól, pieprz, cukier i sok cytrynowy. Białka można wykorzystać do sosu tatarskiego.

wg Wandy Chęciowej


CHRZAN ZE ŚMIETANĄ
Korzonek chrzanu (ok. 150 g), łyżka masła, sok z całej cytryny, surowe żółtko, ćwierć szklanki śmietany, sól, szczypta cukru
Obrany i umyty chrzan zetrzeć na drobnej tarce, przelać wrzątkiem. W rondlu stopić łyżkę masła, dodać chrzan, wymieszać, rozprowadzić śmietaną tak, aby powstał gęsty krem. Dodać sól, cukier i sok z cytryny, zaciągnąć żółtkiem. Wstawić na noc do lodówki. Podawać do zimnych mięs i wędlin.

wg Hanny Szymanderskiej


ĆWIKŁA
1 kg buraków ćwikłowych, 2 korzenie chrzanu (ok.300g), łyżka cukru, sól, sok z cytryny
Starannie umyte buraki ugotować ze skórką, ostudzić, obrać i zetrzeć na tarce o drobnych oczkach. Obrany chrzan również zetrzeć na drobnej tarce i przelać wrzątkiem. Połączyć z burakami, doprawić cukrem, solą i sokiem z cytryny. Dokładnie wymieszać.
Ćwikłę należy przyrządzić kilka dni przed podaniem, aby dobrze się zmacerowała.

wg Wandy Chęciowej


SOS TATARSKI
2 ugotowane na twardo jajka, 2 surowe żółtka, łyżeczka ostrej musztardy, 1/2 szklanki oleju, 1 łyżka siekanego szczypiorku lub chrzanu, 2 - 3 korniszony, 5 - 6 marynowanych grzybków, kilka łyżeczek śmietany, sól, pieprz, cukier, sok z cytryny do smak
Ugotowane jaja obrać, oddzielone od białek żółtka włożyć do miski, rozetrzeć z surowymi żółtkami i musztardą na gładką masę. Dolewać po troszeczkę oleju ciągle ucierając drewnianym wałkiem. Gdy wyjdzie cała ilość oleju, dodać drobno pokrojone grzybki, białka, korniszony (mogą być ogórki konserwowe lub kiszone), tarty chrzan, siekany szczypiorek. Wymieszać ze śmietaną, przyprawić do smaku solą, cukrem i sokiem z cytryny.

Przepis własny


SOS AILLOLI
2 ząbki czosnku zmiażdżone, 2 żółtka, 1 łyżeczki soli szczypta pieprzu 1 łyżeczki musztardy Dijon 250ml oliwy 4 łyżeczki octu winnego
W robocie kuchennym wymieszać musztardę czosnek żółtka sól i pieprz. Podczas mieszania masy, olej wlewać cienkim równym strumieniem. Dodać ocet. Przelać do miski, używać w miarę potrzeby.
wg Mariusz - z sieci


SOS CUMBERLAND
2 łyżki galaretki porzeczkowej, 1 pomarańcza, 1 cytryna, 1/8 l wina owocowego czerwonego, sól, cukier, 2 łyżki tartego chrzanu, 2 łyżeczki musztardy, kopiasta łyżeczka smażonej skórki pomarańczowej
świeżo starty chrzan włożyć do miski, wcisnąć sok z pomarańczy i cytryny, dodać posiekaną skórkę pomarańczową, galaretkę porzeczkową, musztardę, wino. Wszystkie składniki wymieszać, przyprawić do smaku szczyptą soli i cukru.

wg KUCHNI POLSKIEJ pod red. dr St. Bergera


SOS CHRZANOWY
2 łyżki startego chrzanu, 2 łyżki majonezu, łyżka śmietany
Chrzan, majonez i śmietanę wymieszać i odstawić na ok. 30 minut w chłodne miejsce. Podawać do pasztetów rybnych.

Przepis własny


SOS RAVIGOTTE
1 szklanka oleju, 1 surowe żółtko, 250 g świeżego szpinaku, musztarda, sól, cukier, sok z cytryny
Szpinak starannie opłukać w dużej ilości wody, przebrać, grube łodyżki odrzucić. Zalać osoloną, wrzącą woda, ugotować bez przykrycia, odcedzić, przetrzeć przez bardzo gęste sito.
Sporządzić
sos majonezowy.
Sos wymieszać ze szpinakiem, przyprawić do smaku solą, cukrem, musztardą i sokiem z cytryny.

wg KUCHNI POLSKIEJ pod red. dr St. Bergera


SOS KOPERKOWO - MAJONEZOWY
1/2 szklanki
majonezu, 1 szklanka jogurtu naturalnego, 2 pęczki koperku, sól
Koperek starannie opłukać, osączyć, posiekać (powinno być 3 kopiaste łyżki). Majonez wymieszać z jogurtem, dodać koperek, doprawić do smaku solą.
Doskonały do śledzi w oleju, a także jako maczanka do surowych warzyw.

Przepis własny


SOS VINAIGRETTE - IRENY
2 ząbki czosnku, 3 łyżki oliwy, 1 łyżeczka octu lub soku z cytryny, sól, pieprz, cukier, łyżka przegotowanej wody
Czosnek wycisnąć przez praskę. Wszystkie składniki włożyć do małego słoiczka z zakrętką (np. po małych dżemach czy przecierach pomidorowych). Po szczelnym zakręceniu wstrząsnąć kilkakrotnie słoiczkiem.
Podawać do pekińskiej sałaty, sałatki z pomidorów, ogórków i szczypiorku, zielonej sałaty z pomidorami,
sałatki z różnymi kiełkami.

wg Ireny Rogowskiej-Chęć z Kłodzka


SOS POMIDOROWY
1 łyżka masła, 1 łyżka mąki, 1/3 l bulionu z kurczaka (może być z kostki), 2 łyżki koncentratu pomidorowego, łyżeczka cukru, szczypta soli
Bulion wymieszać starannie z koncentratem i cukrem.
W rondelku roztopić masło, wsypać mąkę i nie rumienić zapienić ją. Następnie wlać zimny bulion i mieszać na niewielkim ogniu, aż do zagotowania. Gotować jeszcze 10 minut. Podawać gorący do makaronu, gołąbków.

Przepis własny


SOS PIECZARKOWY
2 łyżki masła, 1 łyżka mąki, 1/4 l mleka, 1/4 l bulionu (może być z kostki), 20 dkg pieczarek, pieprz, szczypta soli
Pieczarki oczyścić, pokroić w niezbyt cienkie plasterki i podsmażyć na 1 łyżce masła. Drugą łyżkę masła roztopić w rondelku, dosypać mąkę i nie rumienić zapienić. Mleko wymieszać z bulionem i wlać zimne na gorącą zasmażkę. Zagotować stale mieszając i gotować jeszcze ok. 5 minut, następnie wrzucić pieczarki i jeszcze ok. 3 minut gotować. Doprawić do smaku solą i pieprzem.

Przepis własny


O SOSACH
W terminologii sosów jest sporo zamieszania. Np. de Pomian jako sos biały podaje najprostszy sos z białej zasmażki i wody. Ale już Courtine nazywa sosem białym to, co pospolicie zwiemy beszamelem, czyli zasmażkę rozprowadzona mlekiem, nazwę "bechamelle" rezerwując dla oryginalnego sosu wynalezionego przez kucharza pana de Bechameil, złożonego z bulionu i śmietany. Inni sosami białymi nazywają cala grupę podstawowych sosów robionych z białej zasmażki. Tak wiec sos biały rozprowadzony bulionem z kury to "veloutee", ale już zrobiony niego sos z dodatkiem śmietany to "sauce supreme". Ale spotkałem się tez z nazywaniem "sauce supreme" sosu z zagęszczonego przez wygotowanie bulionu ze śmietaną. Łatwiej jest już nazwać sosy pochodne, które wyróżniają się dodatkiem określonego składnika.
A szczerze mówiąc, to nazwy sosów ważne są chyba przede wszystkim w menu restauracyjnych, gdzie imponują klientom.

wg Władysława Losa - z sieci


SOS DO ŁOSOSIA
Może taki ?
3 łyżki kwaśnej śmietany, 2 łyżki majonezu, 2 łyżki wody, 1 łyżka chrzanu, 1 łyżka posiekanego koperku, 1 łyżeczka oliwy, 1 łyżeczka soku z cytryny, pół łyżeczki musztardy
Wymieszać, dodać więcej wody, jeśli za sztywne, polać gorącą rybę z grilla.

wg Magdaleny Bassett - przepis z sieci

SOS GORGONZOLA
Bierzesz: gorgonzolę, serek topiony śmietankowy (taki mniej smakowy),
śmietanę słodką, nie za tłustą lub mleko (troszkę). Rozpuszczasz sery w
mleku/śmietanie aby się zrobiła gładka masa. Doprawiasz ewentualnie solą
(na ogół sery są wystarczająco słone), można dodać trochę rosołu/wywaru
zamiast mleka i soli (ja nie daję). Bardzo dobrze robi chlust Calvadosa
(nie za duży).

Waldek


SOS DO "WSTĄŻEK"
Kiedyś nie miałem co zrobić z serem i śmietaną i wynalazłem Fettuccini Alfredo... 1/2 kg szerokiego makaronu typu "wstążki", 1 szklanka słodkiej ?śmietanki, 1 szklanka parmezanu, 1/2 szklanki masła, 1 żółtko, czosnek i sól... do smaku
Ugotować makaron "al dente"... Odcedzić, w czasie gdy się cedzi w garnczku rozpuścić masło, dodać ?śmietanę, parmezan i żółtko. Posolić, dodać czosnek jak kto? lubi. Do otrzymanej pasty dodać makaron, dobrze wymieszać. Podawać posypane bazylią, pietruszką czy jakąś inną zieleniną.
Kiedy? zamiast parmezanu użyłem ?śmietankowego serka topionego i też było dobre. Może Włoch by dostał od tego drgawek, ale co mi tam jaki? Włoch...

wg Feliksa - przepis z sieci


SOS DO WSTĄŻEK c.d.
Hmmm... dla mnie to trochę inaczej. Robię powolny wywar z octu winnego, estragonu i echalottes (oczywiście w tym momencie echalottes istnieją w preparacie! po prostu ich nie widzę pływających w sosie) następnie jak zostaną mi powiedzmy dwie łyżki do zupy wywaru, wlewam je do garnuszka i po ostudzeniu dodaje 2 żółtka Garnuszek następnie zostaje zanurzony w garze z nie za gorącą woda (bo się zrobi jajecznica...), i teraz powoli rozprowadzam masło aż do pożądanej konsystencji. W sosie Holenderskim po prostu nie ma żadnych "traw" czy się mylę?
--
Amicalement Paul Urstein
wg Paul Urstein - przepis z sieci


SOS "VELOUTEE"
Jak uratować resztki ?  Podać z innym sosem!! Zostało nam po piątkowych urodzinach -jak to zwykle- po trochu wszystkiego, a szczególnie kawał całkiem ładnego mięsa, na którym ugotowany był bulion do sosów, no i jarzyny. Zrobiłem zwykły sos biały (bulion, mąka, masło i przyprawy) i....ponieważ miąłem słodką śmietanę dodałem do sosu. Okazało się, że wynalazłem sos "Veloutee" który był ulubionym sosem Ludwika XlV (książka dixit) Jednym słowem jarzyny i mięso z bulionu podane w sosie "Veloutee" to warta świeczki impreza. Oto przepis -tym razem sprawdzony....- na ten faktycznie bardzo dobry sos : 1/2 litra sosu białego (1/2 litra bulionu, 40 gr. masła, mąka, pieprz, sól i co wola (np. trochę gałki muszkatołowej) Sos biały : roztopić masło na patelni tak aby się nie przyrumieniło, dorzucić mąkę i rozrobić (mam taka drewniana miotełkę teoretycznie do robienia japońskiej "ceremonii herbaty" która jest genialnym urządzeniem do rozprowadzania mąki w sosie...) aby nie było grudek, ale też aby nie zbrązowiało, bo z sosu białego zrobi się sos brunatny... Kiedy masa jest już ładna, dolewać powoli ciepły bulion ciągle mieszając, aż się osiągnie pożądana konsystencje tzn. nie za gęstą jak na mój gust. Próbować i doprawiać. Teraz zaczyna się sos "Veloutee" : sos biały ma być ciepły, ale nie za gesty, bo jeśli doda się jeszcze jajka i śmietanę zrobi się beton! Rozbić porządnie 2 żółtka w słodkiej śmietanie - miałem pół słoiczka... (Jeśli masa jest za twarda, dodać łyżkę  sosu białego do rozrobienia.) Poza ogniem powoli połączyć rozbite jajka ze śmietaną i sosem białym, doprawić i podgrzać, ale nie zagotować bo pewnie się zwarzy... Podawać z białym mięsem albo z tym co zostało z wczoraj... Smacznego! --
Amicalement Paul Urstein

wg Paula Urstein - przepis z sieci


Beszamel Halszczaka
1. Rozgrzewamy masełko, tak z pół kostki.
2. Sypiemy na nie mąkę, tak ze 3-4 łyżki.
3. Zasmażamy na biało.
4. Wlewamy półtora szklanki śmietany (obowiązkowo 30%).
5. Podgrzewamy, ciągle mieszając (uważając, aby nie zawrzało, bo się zważy i
nici z sosiku).
6. Jeżeli zrobią się grudki (małe!!), możemy przetrzeć przez drobne sitko.
7. Polewamy canelloni i podajemy (względnie zapiekamy).
Ad. 4. Zamiast śmietany można dać mleko, ale (moim skromnym zdaniem) to nie
jest to.

Beszamel Joli L-L
2 lyzki masla
2 lyzki maki
2 szklanki mleka
sól, biały pieprz gałka muszkatołowa : do smaku

masło roztopić na patelni, wymieszać z mąką, na chwile smażyć razem - nie rumieniąc, dodać ZIMNE mleko energicznie mieszając trzepaczka, zagotować i gotować ok. 6-8 min na małym ogniu. Doprawić do smaku. Do warzyw, zapiekanek, drobiu